Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego, wyrażonym w wyroku z dnia 22 stycznia 2016 r. (sygn. akt: II FSK 2775/13), broszury informacyjne Ministerstwa Finansów nie mogą wprowadzać podatników w błąd lub być mylące, a z treści art. 121 § 1 Ordynacji Podatkowej wynika, iż podatnicy nie mogą ponosić konsekwencji błędów ujętych w tych broszurach lub ich mylącej treści.
Sprawa dotyczyła podatników, którzy wybierając wspólny sposób opodatkowania, wykazali uzyskane dochody za 2006 r., a także dokonali odliczeń z tytułu darowizn na kościelną działalność charytatywno – opiekuńczą.
15 października 2012 r. Naczelnik Urzędu Skarbowego podatnikom określił zobowiązanie w podatku dochodowym od osób fizycznych za 2006 r. uzasadniając postanowienie niespełnieniem przez podatników kryteriów uprawniających to skorzystania z opisanej powyżej ulgi podatkowej – podatnicy udokumentowali przekazanie rzeczonej darowizny w formie gotówkowej, sporządzając umowy darowizny oraz przedkładając sprawozdanie obdarowanego, nie zaś – zgodnie z ówczesnym brzemieniem ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: u.p.d.o.f) – dowodem wpłaty na rachunek bankowy obdarowanego. Podatnicy wnieśli odwołanie od decyzji Naczelnika Urzędu Skarbowego do organu II instancji jednak Dyrektor Izby Skarbowej utrzymał w mocy decyzję Naczelnika Urzędu Skarbowego. Następnie podatnicy wnieśli skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu, który wyrokiem uchylił zaskarżoną decyzję. W następstwie, organ podatkowy wniósł skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Rzeczona skarga kasacyjna została jednak oddalona przez Naczelny Sąd Administracyjny mocą wyroku z dnia 22 stycznia 2016 r. (sygn. akt: II FSK 2775/13). NSA podniósł, iż w sprawie doszło do naruszenie wynikającej z art. 121 § 1 Ordynacji Podatkowej zasady prowadzenia postępowania w sposób budzący zaufanie do organów podatkowych, w sposób mogący mieć istotny wpływ na wynik sprawy.
NSA wskazał, iż niepodważalnym jest fakt, iż broszura informacyjna autoryzowana i wydawana przez Ministerstwo Finansów, dotycząca sposobu wypełniania zeznania podatkowego za 2006 r. nie stanowi źródło prawa. Jednoczenie Sąd zwrócił uwagę, iż choć broszura informacyjna nie będąc źródłem prawa, nie może stanowić kompendium wiedzy podatkowej zastępujące przepisy podatkowe, to jest ona z punktu widzenia podatników ważnym źródłem informacji. Jednocześnie Sąd wskazał, iż podatnicy w zdecydowanej większości nie posiadają w tym zakresie fachowej wiedzy. Jako istotne Sąd uznał również to, że podatnicy przy wypełnianiu zeznań podatkowych przyzwyczaili się i nabrali zaufania do informacji zawartych w broszurach informacyjnych Ministerstwa Finansów podkreślając jednocześnie, że broszury informacyjne poruszają ważne zmiany w prawie podatkowym.
W dalszej części uzasadnienia Sąd wskazuję, iż zmiana przepisów u.p.d.o.f. w istocie nie znosiła ulgi podatkowej, a jedynie wprowadzała dodatkowy wymóg formalny warunkujący skorzystanie z tej ulgi. Brak informacji o wprowadzeniu takiego wymogu mógł być mylący i wprowadzić w błąd podatników. NSA podzielił również stanowisko Sądu I instancji, który uznał, iż zmiana u.p.d.o.f. ze względu na zastosowaną technikę legislacyjną mogła być trudna do zauważenia nawet dla podmiotów profesjonalnych.
Kolejnym czynnikiem istotnym z punktu widzenia przedmiotowego rozstrzygnięcia było to, iż o ile w broszurze informacyjnej wydanej zaraz po wdrożeniu zmian ustawowych, które dotyczą przedmiotowej sprawy, nie uwzględniono informacji na temat nowego wymogu względem podatników, o tyle w następnych latach została ona uzupełniona o tę informację. Co więcej, w wyniku przeprowadzonych przez organ podatkowy w 2007 r. czynności sprawdzających oraz braku dalszych następstw udostępnienia organom podatkowym przez podatników dokumentów żądanych przez organ, mogło to utwierdzić podatników w usprawiedliwionym poczuciu, że dokonali zgodnego z prawem rozliczenia podatkowego. Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego za takim argumentem przemawia również fakt, iż w przedmiotowej sprawie doszło do istotnego naruszenia art. 121 § 1 Ordynacji Podatkowej.
Ponadto NSA poruszył także kwestię czynności zmierzających do sprawdzenia prawidłowości rozliczeń podatkowych dokonanych przez podatników. Stwierdził bowiem, iż wprawdzie nie stanowi naruszenia przepisów – w tym także art. 121 § 1 Ordynacji Podatkowej – podjęcie ww. czynności w ostatnim roku przed upływem terminu przedawnienia w przedmiotowej sprawie, niemniej należy wskazać, że działanie takie choćby ze względu na kwestię odsetek, trudno określić jako zmierzające do umacniania zaufania obywateli do organów podatkowych i przejaw lojalności tych organów wobec podatników.
Gustaw Masznicz
